Donormomenten, kostbare herinneringen 2

Door: Hanneke Frenken

Nog niet zo gek lang geleden gold in Nederland een militaire opkomstplicht om te dienen in het leger en net als zoveel andere jonge mannen uit die tijd heeft ook Martien deze plicht volbracht.

Dit deed hij in 1970, in kazerne ’t Harde in Overijssel toen hij twintig jaar oud was. Als soldaat kreeg je de de mogelijkheid om bloed te geven. De motivaties om dit te doen waren verschillend. Sommigen vonden het een mooi gebaar, anderen deden het omdat er een kleine beloning tegenover stond, zoals iets lekkers, of een (gedeeltelijke) dag vrij.

In deze periode deed Martien voor het eerst mee. Hij kan zich goed herinneren dat om de drie a vier maanden een briefje op een infobord hing met de oproep om te komen doneren. Hiervoor was altijd veel belangstelling, voor de donatieruimte stonden lange wachtrijen. Omdat er meer dan dertig stretchers stonden liep het vlot door. Stoere kerels, maar hoewel ze het niet openlijk toegaven vond niet iedereen het vooruitzicht om dadelijk geprikt te worden even prettig.

Het kwam regelmatig voor dat iemand in de rij flauw viel, hoe verder vooraan, hoe vaker dit gebeurde…

De afgelopen decennia is veel veranderd op het gebied van hygiëne en de eisen om te mogen doneren zijn veel strenger geworden. Vooraf
was geen medische check en voor zover Martien weet is er nog nooit iemand voor een donatie geweigerd. Hij kan zich ook niet herinneren dat hij ooit een vragenlijst over zijn gezondheid en leefgewoonten in heeft moeten vullen, iets wat nu wel standaard gebeurt. De afname zelf gebeurde liggend op een brancard. Naast de donor zat de ’zakschudder’ of ‘knijpert’. Hij had de taak om de zak met het afgenomen bloed zachtjes te schudden. Tegenwoordig gebeurd dit automatisch, omdat deze nu in een bakje ligt dat beweegt. Na afloop wachtte een sinaasappel en… een glaasje cognac. Op veel kazernes was het regel dat je als donor een vrije dag kreeg, bij Martien werkten ze met een stempelkaart. Wanneer je doneerde kreeg je een “verlichtte dienst”, na vijf keer mocht je uiteindelijk je lang verwachte dag vrij nemen.

In zijn diensttijd heeft Martien vier, of vijf keer gedoneerd. Daarna is hij een tijdje gestopt, maar zag later mogelijkheid om dit via de EHBO vereniging voort te zetten.

***